Onderzoek ADHD & hoogbegaafdheid

In het najaar van 2017 heeft Elske de Ruiter in het kader van haar masteropleiding Klinische Psychologie aan de Open Universiteit een onderzoek uitgevoerd naar de overeenkomsten en verschillen tussen ADHD en hoogbegaafdheid bij volwassenen. Hoogbegaafdheid en ADHD kunnen veel op elkaar lijken, waardoor er mogelijk ten onrechte ADHD wordt vastgesteld of juist wordt gemist bij hoogbegaafde volwassenen die hulp zoeken in de geestelijke gezondheidszorg.

Een verkeerde diagnose kan vervolgens zorgen voor de inzet van een behandeling die niet goed aansluit, waardoor problemen kunnen verergeren in plaats van verminderen. Er is weinig bekend over de diagnostiek van ADHD bij hoogbegaafde volwassenen.
Om de richtlijnen te bestuderen die voor deze diagnostiek van belang zijn, is een focus group van zes experts geïnterviewd en is er een enquête afgenomen bij een grotere groep experts (N=23). De uitkomsten van dit interview en deze enquête resulteren in een overzicht van kenmerken waarmee men onderscheid kan maken tussen hoogbegaafde volwassenen en volwassenen met ADHD. Dit overzicht kan professionals in de geestelijke gezondheidszorg helpen bij de diagnostiek van ADHD in geval van (mogelijke) hoogbegaafdheid. Een belangrijk verschil tussen ADHD en hoogbegaafdheid kan volgens de experts worden gevonden in het feit dat kenmerken van ADHD samenhangen met een gebrek aan zelfcontrole, terwijl kenmerken van hoogbegaafdheid samenhangen met een hoog denktempo. Ook is een belangrijk verschil tussen ADHD en hoogbegaafdheid volgens hen dat kenmerken van ADHD in bijna alle situaties tot uiting komen, terwijl kenmerken van hoogbegaafdheid die overlap vertonen met ADHD-kenmerken (zoals snel verveeld raken) in sommige situaties tot uiting komen. Tot slot geven de experts aan dat mensen met ADHD-kenmerken zich van veel van hun eigen gedrag niet bewust zijn, terwijl hoogbegaafden zich vaak erg bewust zijn van hun eigen gedrag en hier goed op kunnen reflecteren. Geen van de experts sluit uit dat ADHD en hoofbegaafdheid ook samen voor kunnen komen.

In de loop van dit jaar zal er een wetenschappelijk artikel over dit onderzoek worden gepubliceerd.

Voor vragen over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Elske de Ruiter