Noks Nauta schreef de volgende recensie over Energiek leven van Lottie van Starkenburg.
Titel: ‘Energiek leven, anders kijken naar vermoeidheid bij chronische aandoeningen’
Auteurs: Lottie van Starkenburg
ISBN: 9789083070506
Uitgeverij: Eigen beheer auteur, te bestellen op: www.lottievanstarkenburg.nl/energiekleven
Beschrijving van het boek
Het boek is geschreven voor mensen met klachten van vermoeidheid. De auteur, van huis uit sterrenkundige, heeft vanuit eigen ervaring en gesprekken met anderen haar inzichten opgeschreven met betrekking tot het begrip ‘energie’. Ze begint met het beschrijven van het onderscheid tussen vitaal moe en ongezond moe. Energie bekijkt ze vanuit vier verschillende brillen: de biochemische, de natuurkundige, de economische en de zingevende.
Ze beschrijft verschillende soorten en energie als complex systeem. Ze noemt diverse soorten energie beperkingen. Bij chronisch ziek zijn staat het energiesysteem onder druk. Ze benoemt elf strategieën voor energiek leven en hoe ze toe te passen.
De energiematrix die ze maakte als hulpmiddel is ook op haar website te vinden.
Met het boek wil de schrijfster een positieve bijdrage leveren zodat mensen niet meer naar de vermoeidheid kijken maar naar ‘energiek leven’.
Bespreking
De beschrijving van het boek prikkelde me omdat ik jaren geleden zelf een keer een woordenwisseling had met een specialist die me vroeg of ik ‘moe’ was, waarop ik hem vroeg wat hij daar onder verstond. Ik meen dat moeheid niet één begrip is en dat het juist van groot belang is dat artsen en andere zorgprofessionals juist proberen uit te zoeken hoe de patiënt de eventuele vermoeidheid ervaart, welke factoren daaraan bijdragen en dan uiteraard hoe de vermoeidheid (indien niet passend bij de belasting) kan worden bestreden.
Lottie’s boek sluit helemaal aan bij mijn ideeën over vermoeidheid en dat het daarbij om een multifactorieel en complex verschijnsel gaat. De scherpe analyse van het complexe verschijnsel vind ik heel verhelderend en ik verwacht dat dat voor veel lezers zal gelden. Haar natuurwetenschappelijke achtergrond is passend om een complex verschijnsel te analyseren. Als kanttekening daarbij zou ik willen zeggen dat een aanvulling met medische en psychologische kennis aan het boek meer diepgang zou kunnen geven. Lottie heeft al veel zelf ontdekt op dat gebied en er staan geen onwaarheden in. Er zijn waarschijnlijk artsen die de stukken met betrekking tot vitaminegebrek niet zullen onderschrijven en ter discussie zullen stellen. Ze zien het als een ‘mode’. Er is veel discussie in de medische wereld hierover en ook over de grenswaarden. Misschien dat in een volgende versie aandacht besteed kan worden aan die discussie. Ik weet niet precies hoe, maar ik vind het van groot belang dat dit boek in de medische wereld geaccepteerd zal worden en niet tot weerstand zal leiden.
Wat betreft psychologische kennis zou ik aanbevelen om elementen uit de positieve psychologie toe te voegen. Daarin zie ik mogelijkheden voor waardevolle aanvullingen, zeker als er wordt gesproken over ‘veerkracht’.
De energiematrix die als hulpmiddel bij het boek is ontworpen maakt de eigen analyse mogelijk. Deze kan ook worden gebruikt om met zorgverleners te bespreken en dat raad ik ook van harte aan. Voor hulpverleners in de zorg, zoals met name huisartsen die vaak mensen zien met een klacht als ‘vermoeidheid’ kan het fijn zijn om de patiënt aan het werk te zetten om de eigen vermoeidheid te gaan analyseren en daar dan ook over mee te denken waar mogelijkheden zouden zijn voor energieker leven.
Ik zie in het boek veel elementen terug die ik ook bij hoogbegaafden met vermoeidheidsklachten waarneem. De hoogsensitiviteit (waarnemen), de intensiteit (beleven), de enorme gedrevenheid (willen) kunnen heel sterk zijn en men kan moeite hebben met het hanteren van deze kenmerken. Zo kan mogelijk ook de energiebalans verstoord raken. Daarnaast zijn er ook wat aanwijzingen (niet met hard wetenschappelijk bewijs) dat hoogbegaafden gevoeliger zouden kunnen zijn voor kleine verstoringen in het lichaam en dat ze bijvoorbeeld anders reageren op geneesmiddelen, en eerder last zouden hebben van vitaminetekorten. Het zijn hypothesen, maar het kan een verklaring zijn voor een aantal verhalen van onbegrepen klachten bij hoogbegaafden.
Ook heb ik een associatie met het boek ‘Gifted and sick’, dat bestaat uit interviews met 20 hoogbegaafden die een neuro-immuunziekte hebben. Een recensie over dat boek vind je hier: https://ihbv.nl/recensie-gifted-and-sick/
Terecht zegt de auteur zelf dat onderzoek naar mensen met veel energie en welke factoren daar dan aan bijdragen ook heel interessant kan zijn om meer inzicht te krijgen.
In de reguliere zorg is volgens mij veel te weinig aandacht voor de klachten van vermoeidheid en patiënten met deze klachten worden vaak niet serieus genomen. Ze worden gezien als lastig. Misschien kan dit boek behulpzaam zijn voor artsen en andere zorgprofessionals.
Persoonlijk mis ik wel een literatuurlijst met bronnen/ referenties in het boek. Misschien iets voor een volgende uitgave? Ik zou daarin o.a. verwijzingen opgenomen willen zien naar bronnen met betrekking tot positieve psychologie. Het begrip ‘veerkracht’ is daarin namelijk een belangrijk element.
Als (niet praktiserend) arts blijf ik ook altijd alert op medische oorzaken van vermoeidheid. Lottie onderschrijft dit ook expliciet in haar strategie D, optimale biochemische behandeling. Een goed medisch onderzoek is bij een aantal mensen zeker aangewezen om een ziekte die de vermoeidheid zou kunnen verklaren uit te sluiten (of juist aan te tonen). Te vaak hoor ik nog dat psychische factoren als eerste worden overwogen bij vermoeidheid, terwijl het inzicht dat vermoeidheid juist een complex verschijnsel is, voorop moet staan. En op die manier moet worden onderzocht.
Voor wie is dit boek aan te raden?
Ik raad het boek aan iedereen aan die meer wil weten over de eigen energiebalans en aan mensen die last hebben van niet verklaarde vermoeidheidsklachten. Ik meen dat het juist voor hoogbegaafden veel kan bieden omdat de schrijfster uitgaat van energie als complex systeem. Haar manier van kijken zal veel hoogbegaafden aanspreken, zo vermoed ik.
Ook de hierboven genoemde hypothesen over een verstoorde energiebalans bij hoogbegaafden maken dat ik het boek voor hen aanraad.
Ik raad het boek zeker ook aan voor zorgprofessionals. Ik denk aan huisartsen, bedrijfsartsen, verzekeringsartsen en ook aan professionals in de ggz. Ook coaches voor hoogbegaafden kunnen hier veel interessante inzichten uithalen en met hun cliënten samen aan de energiebalans werken.
Ik hoop dat het boek een begin zal zijn voor verder onderzoek naar vermoeidheid en dat het nu al een bijdrage zal leveren aan energiek leven voor veel meer mensen.
Noks Nauta, niet praktiserend arts, psycholoog, auteur van boeken over hoogbegaafdheid, ere-bestuurslid en wetenschappelijk medewerker van het IHBV.