Recensie: ‘Why smart people hurt’ door Walther Ligtvoet

Walther Ligtvoet schreef opnieuw een recensie voor ons. Deze keer beschrijft hij het boek “Why smart people hurt – A Guide for the Bright, the Sensitive and the Creative” van de Amerikaanse psycholoog Eric Maisel.

Gegevens van het boek:
Why Smart People Hurt- A Guide for the Bright, the Sensitive and the Creative
Eric Maisel
Uitgeverij Conari Press
ISBN 978-1-57324-626-2
Link naar het boek bij Youbedo

Samenvatting
Why Smart People Hurt gaat over de uitdagingen van hoogbegaafde mensen. Hoogbegaafdheid is de bepalende karaktereigenschap van deze mensen. Het bepaalt de manier waarop ze de wereld zien, hun leven inrichten en waarom ze dat doen op die specifieke manier. Maar dit levert ook uitdagingen op. Hoogbegaafden komen vaker zaken tegen die hen belemmeren of parten spelen. Een kleine opsomming:

• Leven in een samenleving die intelligentie ontmoedigt en actief onderdrukt en met een focus op hoogbegaafde kinderen. Laatbloeiers komen nauwelijks aan bod als het gaat om werkzaamheden die intellect uitdagen.
• Werken beneden je niveau, weinig uitdagingen die het leven interessant maken waardoor verveling erg snel op de loer ligt.
• Overactief brein neigend naar slapeloosheid, manies, obsessies, dwangmatig gedrag en/of verslavingen en dit brein voornamelijk gebruiken voor ratio en de neiging om gevoel af te sluiten.
• Problemen met het geven van zingeving aan het leven.

Met name zingeving is voor veel hoogbegaafden een probleem en daar richt psycholoog Eric Maisel zich dan ook op. Zingeving ligt vaak ten grondslag aan alles wat we doen. Waarom kies je het werkveld waarin je jezelf wil bekwamen? Waarom begin je aan een gezin? Waarom is het werk wat je doet belangrijk? Juist omdat hoogbegaafden vaak tegen dit soort vragen aanlopen en er vaker mee bezig zijn dan de gemiddelde mens is het geven van zin, van betekenis, zo belangrijk volgens Maisel.

Maisel schrijft voornamelijk vanuit de Natuurlijke Psychologie. Een vorm van psychologie die door hemzelf is ontwikkeld. Natuurlijke Psychologie heeft de volgende uitgangspunten als het gaat om zingeving:

1. Zingeving is een subjectieve psychologische beleving.
2. Zingeving is een idee wat we vormgeven.
3. Het is een vorm van evaluatie van ons eigen leven.

Met dit rijtje en in deze volgorde als uitgangspunt beschrijft de Natuurlijke Psychologie de diepzinnige verschuiving van zingeving zoeken naar zingeving maken. Daarbinnen is er ook weer een onderscheid tussen zomaar zingeving maken of zingeving maken op basis van waarden.

Maisel beschrijft in het boek hoe een hoogbegaafd persoon zich snel kan en zal vervelen omdat het brein snel werkt en erg gericht is op het denken. Krijgt het brein te weinig te doen dan gaat het zich vervelen en zoekt het afleiding. Een intelligent persoon die zich verveelt is volgens hem een intelligent persoon in het midden van een zingevingcrisis met alle gevolgen van dien.
Zingeving is primair een subjectieve psychologische ervaring. Een hoogbegaafd persoon zal het ontbreken van zingeving eerder opmerken en er ook eerder last van krijgen. Zingeving vinden is dan ook de grootste uitdaging voor een hoogbegaafd persoon. De meeste hoogbegaafden gebruiken hun intelligentie echter niet om deze uitdaging aan te gaan en realiseren zich niet dat hun hoogbegaafdheid zelf deze uitdaging creëert. Als je niet weet hoe je een zingevingcrisis het hoofd kan bieden loop je het gevaar om voor altijd gekweld te zijn en vatbaar te zijn voor de negatieve aspecten die vaak komen kijken bij hoogbegaafdheid zoals depressies, manies en verslavingen.

Maisel beschrijft per hoofdstuk de aspecten die men tegen kan komen en geeft ook een aantal strategieën om met de vele uitdagingen om te kunnen gaan. Door het gebruik van vragenlijsten aan het einde van ieder hoofdstuk neemt hij je mee in jouw eigen zoektocht naar een zinvol leven.

Mening van de recensent
Het boek is erg geënt op de Amerikaanse samenleving. Dat is vooral te merken als het gaat om de uitdagingen die je tegen kan komen in de samenleving en tijdens de schoolgaande jaren. Het vele gebruik van ervaringen van anderen versterkt dit ook. Hier moet je dus wel doorheen kunnen kijken.

De opbouw van het boek is prettig. Per hoofdstuk word een uitdaging of aspect besproken en aan het einde van een hoofdstuk is een vragenlijstje die je tot zelfonderzoek uitnodigt. De laatste paar hoofdstukken geven tips en handreikingen om de besproken uitdagingen aan te kunnen gaan. Ook hier zijn aan het einde van het hoofdstuk vragen die je verder kunnen helpen.

Ik heb bij dit boek een ambigue gevoel. De uitdagingen en aspecten die Maisel beschrijft zijn zowel enorm herkenbaar als ook voor de hand liggend. Daarbij denk ik dan: moet hij dat nu zo uitgebreid opschrijven? Tegelijk helpt het me wel om deze uitdagingen en aspecten eens concreet benoemd te zien worden. Soms ben je blijkbaar gewoon blind voor zaken die zo voor de hand liggen.
Wat voor mij wel een eye opener was, is de nadruk op zingeving. Dit is een punt waar veel mensen tegen aanlopen, ikzelf inbegrepen. Dankzij het boek realiseer ik me dat ik vooral moet focussen op het zelf creëren van zingeving en niet op het zoeken ervan. Met de overige uitdagingen heb ik tot nu toe geen echte ervaringen behalve met die gerelateerd aan werk/carrière. Die hangen bij nader inzien ook weer samen met het aspect zingeving.

Het boek is zeker aan te raden als je op zoek bent naar het waarom van de tegenslagen die je als hoogbegaafde kunt tegenkomen en waarvan je meent dat ze in verband staan met je hoogbegaafdheid. Verder zet het boek je aan tot zelfonderzoek. Wat zijn je drijfveren? Wat vind je nu werkelijk belangrijk in je leven? Hoe sta je eigenlijk in dat leven? Vragen die je helpen bij het zelf geven van zin aan alles wat je doet en wie je bent.

Walther Ligtvoet, informatiemanager in de zorg, ervaringsdeskundige