Column #85 Noks Nauta | Zo koppig als een hoogbegaafde?

Een nieuwe column van Noks Nauta.

Bij een presentatie over hoogbegaafden met dementie kreeg ik de vraag of ‘koppig gedrag’ ook een kenmerk zou zijn waaraan je een hoogbegaafde zou kunnen herkennen.   

Dat vond ik een interessante vraag. Zijn hoogbegaafden koppig? Zelf ben ik als kind ook wel ‘koppig’ genoemd waar ik nu zelf het woord autonoom zou gebruiken. Peuters kennen ook een koppigheidsfase. Ze testen hun ouders uit en kijken wat er gebeurt als ze ‘nee’ zeggen. Krijgen ze dan gehoor? Pubers kunnen koppig zijn als onderdeel van hun identiteitsontwikkeling. Het heeft een functie om je af te zetten tegen je ouders. Bij hoogbegaafden kan hun intensiteit nog een extra lading geven. Al hangt dat ook van de persoonlijkheid en de relatie met de ouders af.

De persoon met dementie raakt de controle kwijt en kan daarom koppig reageren. Een hoogbegaafde, ook met dementie, kan de intelligentie nog inzetten om te laten zien wat zij of hij wil, ook als het verbaal niet meer kan. Het is dan belangrijk om erachter te komen wat de inhoud is van de ‘koppige’ reactie. Als dat lukt, voelt de persoon zich herkend. Soms kan een hoogbegaafd familielid hier ook iets in betekenen.

Nauta, N. & Schouwstra, I. (red.) (2020). Hoogbegaafde senioren. Van Gompel-Svacina/ IHBV. Hoogbegaafde senioren – IHBV