IHBV | Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen

Hoogbegaafd en/of autisme

Regelmatig wordt de vraag gesteld wat hoogbegaafdheid en autisme onderscheidt, of wat ze juist met elkaar gemeen hebben. Heldere uitspraken hierover, zowel op individueel als op groepsniveau, zijn lastig te doen, omdat er geen goed onderzoek is gedaan naar de combinatie van hoogbegaafdheid met een classificatie in het autismespectrum (ASS) bij volwassenen. We hopen dat het Nederlands Autisme Register, dat een aantal jaren geleden ook een controlegroep van hoogbegaafden heeft verzameld voor onderzoek, te zijner tijd hier meer over kan zeggen.

Er is wel onderzoek gedaan naar hoogbegaafdheid en autisme bij kinderen door Agnes Burger-Veltmeijer (2016). Haar conclusie: er zijn hoogbegaafde kinderen, er zijn kinderen met een stoornis in het autisme spectrum en er zijn hoogbegaafde kinderen met een stoornis in het autisme spectrum. Er is dus géén sprake van een direct verband tussen hoogbegaafdheid en autisme. Haar advies is om bij kinderen vooral te kijken naar de praktijk en niet zo zeer naar het ‘label’. Voor volwassenen kunnen we voorlopig dezelfde conclusie en hetzelfde advies aanhouden.

Classificatie (volgens de DSM) voor een autismespectrumstoornis kan alleen worden uitgevoerd door een deskundige op dit gebied.

De Nederlandse Vereniging voor Autisme heeft op haar website de criteria daarvoor vermeld. Goede uitleg wordt ook gegeven door Spek (2014), die hierin gespecialiseerd is. De diagnostiek neemt ca 14 uur in beslag. Er zijn diagnostische instrumenten en in elk geval zal er ook een gesprek moeten worden gevoerd met iemand die de persoon al als kind kende, bij voorkeur een van de ouders.

Voor alle DSM classificaties zijn er internationale criteria, waaraan moet zijn voldaan. Maar de interpretatie daarvan is subjectief. Ook moeten andere redenen voor de klachten of problemen worden uitgesloten.

Bij hoogbegaafden is het extra lastig om de classificatie te stellen, omdat degene die de diagnostiek uitvoert, vaak geen kennis van hoogbegaafdheid heeft. Juist hoogbegaafdheid kan een aantal klachten of problemen verklaren die op autisme kunnen lijken. We horen nogal eens (van hoogbegaafden én van therapeuten en coaches) dat het herkennen van de hoogbegaafdheid en daarmee beter leren omgaan de symptomen van (vermeend) autisme doet verminderen of verdwijnen. Autistiform gedrag kan bij jonge hoogbegaafde kinderen een escape zijn uit situaties waarin ze niet worden begrepen, zich niet thuis voelen en aansluiting missen.

Een classificatie in het autismespectrum kan voor sommige mensen wel rust en acceptatie bieden en zo nodig gespecialiseerde psychische (en betaalde) hulp. Tegelijk kan het ook een ‘label’ zijn waar je nooit meer vanaf komt. We geven je in overweging om er goed over na te denken wat de voors en tegens zijn, voordat je een diagnostisch traject in gaat.